مقایسه تطبیقی نقش عوامل محیطی-کالبدی بر میزان سلامت اجتماعی در دو محله سنتی و جدید (مطالعه موردی: محله های دردشت و ملاصدرای اصفهان)

ویژگی­های کالبدی و محیطی در کنار دیگر عوامل بر ابعاد مختلف سلامت شهروندان تأثیرگذارند تا آنجا که امروزه سلامت به عنوان یکی از ابعاد طراحی شهری برشمرده شده و انتظار می­رود این رشته با ماهیتی میان رشته­ای و تأکید و تمرکز بر جنبه­های کالبدی_عملکردی محیط در کنار علوم دیگر در راستای تأمین و ارتقای سلامت شهروندان در تمام ابعاد آن و از جمله سلامت اجتماعی ایفای نقش نماید. در همین راستا هدف کلی این مقاله بررسی و مقایسه تأثیر ویژگی­ها (شاخص­های) کالبدی_محیطی بر سلامت اجتماعی شهروندان است. برای دستیابی به این هدف، با استفاده از روش تحقیق رگرسیون چندگانه (مدل گام به گام) در دو محله قدیمی (ارگانیک) و جدید (شطرنجی) در اصفهان، نخست همبستگی میان شاخص­های بیان شده (متغیرهای مستقل) و سلامت اجتماعی (متغیر وابسته) بررسی و سپس شاخص­های مؤثرتر در پیش­بینی متغیر وابسته شناسایی شدند. براساس نتایج پژوهش از کل شاخص­های مورد نظر تعدادی به صورت مشترک در هر دو محله و تعدادی فقط در هر محله، همبستگی دو به دو با سلامت اجتماعی شهروندان را نشان داده­اند. همچنین یافته­های پژوهش نشان داد، تعداد محدودی از شاخص­های دارای همبستگی مشخص شده به صورت معناداری قابلیت پیش­بینی سلامت اجتماعی (متغیر وابسته) و قرارگیری در معادله رگرسیون پیش­بینی متغیر وابسته را دارند. در نهایت مشخص شد که در محله دردشت، شاخص­های وجود فضاهای گردهمایی و پاتوق­ها، شمول­گرایی فضاهای عمومی، امنیت مناسب و جرم­خیزی پایین، همبستگی اجتماعی، حمایت اجتماعی و بومی بودن ساکنان نقش اساسی در پیش­بینی سلامت اجتماعی شهروندان داشته و این شاخص­ها در محله ملاصدرا امنیت مناسب و جرم­خیزی پایین، حس تعلق به محله، میزان سواد (تحصیلات)، شمول­گرایی فضاهای عمومی، امنیت و ایمنی کودکان در فضاهای عمومی، منظر مطلوب فضاهای عمومی، پوشش گیاهی و میزان درگیری و نزاع­های قومی هستند.